فصد خون چیست و چه کاربرد هایی دارد؟ - وبلاگ گپ و گفتگو

به گزارش وبلاگ گپ و گفتگو، احتمالاً اغلب ما با روش های طب سنتی همچون بادکش و حجامت آشنا هستیم که با استفاده از آن ها می توان به برطرف بعضی از مسائل و عوراض بدن پرداخت، اما احتمالاً روشی به نام فصد خون برای بسیاری از افراد ناشناخته باشد. فصد خون یا رگ زنی، روشی در طب سنتی است که در آن با ایجاد شکاف در رگ های بدن و خارج کردن خون آلوده و سموم بدن، می توان بسیاری از عارضه ها را درمان کرد. این روش امروزه نه تنها به صورت سنتی بلکه در کلینیک های پزشکی نیز انجام می گردد، اما فصد خون چیست و چگونه می تواند به درمان بعضی از عارضه های بدن یاری کند؟ اگر شما هم علاقه دارید تا با این روش قدیمی در طب سنتی آشنا شوید، این نوشته می تواند اطلاعات مفیدی در مورد فصد خون به شما ارائه دهد.

فصد خون چیست؟

طب سنتی قدیم ایران و البته دنیا علت بسیاری از بیماری ها را به هم خوردن تعادل در اخلاط چهارگانه بدن (یعنی خون، بلغم، صفرا و سودا) می دانست و بر این اساس هرگاه یکی از این اخلاط از حد تعادل خود خارج شده و افزایش می یافت، بیماری گریبان فرد را می گرفت. به همین دلیل یکی از مهمترین روش های درمان بیماری ها در طب قدیم، برقراری تعادل در میزان این اخلاط چهارگانه در بدن به روش های مختلف است که یکی از این روش ها فصد یا رگ زنی است. فصد نوعی روش خون گیری در طب سنتی می باشد که در آن با ایجاد شکاف یا سوراخ در جداره رگ، اقدام به خارج کردن خون می نمایند. این روش دو هدف را دنبال می نماید که در وهله اول، کاستن از حجم خون بیمار به منظور کم کردن ترافیک خون و غلظت آن و هدف دیگر انحراف خون به جهت دیگر برای درمان بیماری یا برطرف مشکل می باشد. در طب سنتی باور بر این است که این عمل باعث دفع بسیاری از سموم بدن به خصوص در مواقع غلبه سودا شده و مواد زائدی که در خون رسوب و افزایش پیدا می نماید را نیز دفع می نماید.

راهنمای جامع مزاج های چهارگانه؛ مزاج شما کدام است؟

فصد خون چگونه انجام می شود؟

فصد خون یا همان رگ زدن در گذشته با استفاده از یک نیشتر یا تیغ انجام می شد و حکیم در هر نقطه از بدن که تشخیص می داد، عمل رگ زدن را با استفاده از این وسیله انجام می داد. اما امروزه این عمل با توجه به پیشرفت تجهیزات پزشکی، تغییراتی به خود دیده است. امروزه علاوه بر افراد و حکیمان طب سنتی، پزشکان نیز اقدام به انجام فصد درمانی هم می نمایند. در این شیوه پزشک معالج در ابتدا نحوه عمل را برای فرد بیمار شرح می دهد و پس از آنالیز فشار خون، سوالاتی را در مورد دارو های مصرفی فرد بیمار می پرسد. پس از معاینات اولیه، معمولاً از یک سوزن برای وارد کردن کانول به داخل رگ استفاده می شود. همچنین یک باند برای ثابت نگه داشتن سوزن دور دست فرد بسته می شود. برای جمع آوری خون گرفته شده نیز از یک کیسه که به کانول وصل است، استفاده می شود. فصد خون با استفاده از تیغ نیز انجام می شود که بر این اساس ابتدا موضع خاص با ماده بی حسی آماده می شود و سپس دستیار (پزشک) با تیغ بیستوری استریل شکاف کوچک و سطحی به اندازه 3-2 میلیمتر در ورید ایجاد می نماید و با مانور های خاص (21 مانور دارد) خونریزی به عمل می آید. بطور کلی عملیات فصد درد چندانی ندارد و اگر تحت نظر پزشک حاذق صورت بگیرد عوارض و خطری ندارد.

فصد خون در کدام نواحی بدن انجام می شود؟

گفته می شود که فصد 64 موضع دارد که هر کدام برای یک بیماری خاص است که به شیوه ایی خاص نیز باید عمل خونگیری شود، اما به طور کلی فصد خون را در نواحی مختلف بدن می توان انجام داد. معمول ترین نواحی انجام این عمل در بدن عبارتند از:

فصد دست راست

فصد دست چپ

فصد پا

فصد صورت

فصد زیر زبان

فصد گوش

فصد بینی

فصد خون چه فوایدی دارد؟

پزشکان معتقدند که با انجام فصد می توان بسیاری از بیماری هایی که در بدن نهفته اند رهایی یافت؛ و به همین دلیل انجام این کار را به همه توصیه می نمایند. فواید آن بسیار زیاد هستند که در ادامه به برخی از مهمترین آن ها اشاره می کنیم؛

1. کاهش کلسترول خون: محققان دریافته ند افرادی که اقدام به فصد رگ می نمایند از سلامت کلی بدن برخوردار بوده و احساس بهتری نسبت به سایر افراد دارند. عملیات فصد به دلیل آنکه مقدار زیادی سموم را از خون پاک می نماید باعث می شود تا فرد احساس شادابی کند. پالایش خون و پاکسازی غدد لنفاوی باعث شده است تا افرادی که از فشار خون بالا رنج می برند به طور شگفت انگیزی بهبود یابند. همین امر موجب می شود تا سطح کلسترول خون به حالت عادی بازگشته و تنظیم شود.

2. فراوری سلول های قرمز خون: فصد خون برای افراد تحت درمان شیمی درمانی بسیار مفید است. معمولا بیماران سرطانی به دلیل آنکه باید تحت درمان های خاص و شدیدی قرار بگیرند از سلول های قرمز خون کمتری برخوردار هستند. فصد رگ باعث می شود تا بدن تحریک شده و به فراوری سلول های قرمز خون بپردازند.

3. بهبود بیماری های خاص: بسیاری از بیماری های خاص با انجام فصد بهبود یافته اند. همانطور که در بالا ذکر کردیم، فصد رگ به دلیل پاکسازی و پالایش کردن خون از سموم، بهترین گزینه برای درمان بیماری های خاص است. این بیماری ها شامل هموکروماتوز (وجود مقدار آهن زیاد در بدن) و پلی سیتمی است که با انجام فرایند فصد به طور قابل ملاحظه ای بهبود می یابند.

4. تنظیم مقدار آهن بدن: افزایش سطح آهن بدن منجر به بیماری هموکروماتیس می شود که تحت عنوان یک بیماری خاص شناخته می شود. فصد به دلیل پالایش خون باعث تعادل در سطح آهن بدن شده و همین امر به بهبودی بیماری هموکروماتیس ختم می شود. توجه داشته باشید که اگر این بیماری به موقع درمان نشود نتایج ناگواری نظیر نارسایی قلب، ضعف و خستگی مفرط و بیماری های کبدی را در بر خواهد داشت.

فصد خون چه عوارضی دارد؟

تقریبا هیچ درمانی بدون عوارض نبوده و معمولا روش های مختلف درمانی دارای مشکلاتی نیز هستند. فصد خون نیز از این قاعده مستثنی نبوده و دارای عوارضی است که باید قبل از انجام به آن ها توجه داشت. در ابتدا باید توجه داشت که خون خارج شده در فصد بیشتر مواردی همچون حجامت است و در نتیجه ممکن است فرد دچار ضعف شود و به اعضای اصلی بدن همچون کبد، کلیه و قلب ضرر وارد کند؛ بنابراین فصد طبق نظر پزشکان برای بچه ها و افراد سالمند مناسب نیست و توصیه نمی شود. این روش درمانی به علت آن که مضراتی مانند ضعف نیروی بدن، سستی و رخوت، بی اشتهایی، ضعف معده و کبد، سوءمزاج و... را به همراه دارد، برای افراد تب دار، ساکنان مناطق سردسیر و افرادی که از شدت بیماری چهره ای زرد دارند ممنوع است. همچنین افرادی که ضعف معده و کبد دارند باید از انجام این روش بپرهیزند. در برخی موارد نیز مشاهده شده است که فصد منجر به آسیب بافت ها و سلول های عصبی شده و عفونت هایی را نیز در برداشته است.

فصد برای چه کسانی توصیه می شود؟

معمولا فصد برای افرادی که از غلظت و فشار خون بالا رنج می برند، تجویز می شود. چرا که انجام این کار باعث می شود تا مقدار آهن بدن تنظیم شده و غلظت خود به حد نرمال خود برسد. بهترین فصل انجام فصد رگ در فصول گرم و معتدل بوده که افراد در این بازه زمانی از سیستم جسمانی نرمالی برخوردار هستند. به طور کلی فصد خون برای دو گروه از افراد می تواند بسیار مفید باشد:

1. افراد مبتلا به پلی سایتمی: در این افراد میزان گلبول های قرمز بسیار زیاد است و این امر منجر به افزایش غلظت خون آن ها خواهد شد. در صورتیکه این خون بیش از حد غلیظ شود جریان خون در رگ های خونی به ویژه رگ های کوچک سخت شده و منجر به لخته شدن خون، انفارکتوس قلبی یا سکته مغزی خواهد شد.

2. افرادی که قادر به حذف آهن اضافی از بدن خود نباشند: سطح بالای آهن باعث می شود تا به اندام ها آسیب وارد شود و در نتیجه عوارضی نظیر دیابت، آسیب های کبدی، ناباروری و ناتوانی جنسی- بویژه در مردان- را نیز به دنبال خواهد داشت.

توصیه های مهم قبل از انجام فصد خون

1. بهترین زمان برای انجام فصد از صبح تا ظهر می باشد

2. توصیه شده 24 ساعت قبل از انجام فصد، نزدیکی یا مقاربت جنسی نداشته باشید

3. حرکت تند مانند دویدن و یا ورزش کردن تا 12 ساعت قبل از فصد ممنوع می باشد

4. طی سه روز قبل از فصد پر خوری نکنید و از غذا های سودا زا مانند کله پاچه، سوسیس و کالباس، و … پرهیز کنید

5. از 12 ساعت قبل از فصد از کشیدن سیگار، قلیان و هر نوع ماده مخدر و همچنین نوشیدن الکل جداً خود داری کنید

6. در صورت داشتن هر نوع بیماری پزشکتان را آگاه نموده و تمامی دارو هایی که مصرف می کنید را به طور کامل بیان کنید

7. بهتر است دو ساعت قبل از فصد غذایی با طبع گرم مانند کمی نان و عسل و یا ارده و شیره میل کنید تا معده هم خالی نباشد و هم انرژی لازم برای انجام فصد در بدن باقی بماند.

توصیه های مهم بعد از انجام فصد خون

1. تا 8 ساعت بعد از فصد دست خود را خم و راست نکنید

2. موضع فصد به طور طبیعی قدری دردناک خواهد بود. از کمپرس گرم یا روغن میخک برای کاهش درد بهره ببرید

3. در صورت خونریزی یک قطعه گاز استریل یا پارچه تمیز را روی موضع قرار دهید و با دست دیگر بیست دقیقه فشار نقطه ای و محکم وارد آورید

4. تا 24 ساعت پانسمان را تعویض نکنید، پس از 24 ساعت تماس موضع با آب بلامانع است

5. از مصرف غذا های سنگین و چرب و همچنین پرخوری پس از فصد خودداری کنید

6. پس از فصد حتی المقدور کمتر سر پا بایستید و پیاده روی کمتری داشته باشید

7. غذا ها و میوه جات و ادویه یا بسیار سرد یا بسیار گرم پس از فصد ممنوع و مضر بوده و بهتر است از اغذیه معتدل نظیر سکنجبین، گلابی، خورشت قیمه، کرفس، سیب، شیر برنج، سوپ جو و ... استفاده کرد

8. تا 48 ساعت پس از فصد مصرف تخم مرغ و غذا های حاوی تخم مرغ ممنوع است

9. غذا های بسیار تند و تیز و بسیار ترش و بسیار شیرین تا 24 ساعت ممنوع است

10. در صورت عطش و خشکی دهان پس از فصد مصرف ماء الشعیر و شکرسرخ هر 8 ساعت میل شود

11. مصرف لبنیات و ماهی و ترشی جات پس از فصد تا 24 ساعت جایز نیست.

لزوم تکرار فصد خون

فصد رگ برای اینکه ثمربخش باشد، باید حداقل 3 بار و در یک بازه زمانی تعیین انجام شود. بهترین روش فصد به مدت 3 بار و در یک بازه چهارده روزه می باشد. به گونه ای که فرد باید ابتدا با عمل رگ گیری اقدام به پاکسازی خون و سموم بدن کند و سپس برای تثبیت این کار به مدت 3 بار آن را تکرار کند. این کار بدین منظور انجام می شود که پس از انجام اولین فصد ممکن است سموم به طور کامل از بدن خارج نشده و برای پاکسازی کامل احتیاج به تکرار فرایند باشد. بهتر است این کار در 3 روز متوالی انجام شود تا بهترین نتیجه را داشته باشد در غیر این صورت ممکن است سموم به طور کامل از خون خارج نشوند.

فصد خون چه تفاوتی با حجامت دارد؟

عمل فصد و حجامت تقریبا یک هدف دارند و آن هم پاکسازی خون به منظور بهبود سلامت کل بدن است. اما این دو از برخی جهات به خصوص روش درمانی با یکدیگر متفاوت هستند. در روش فصد پزشک با پیدا کردن رگ مناسب اقدام به شکاف آن نموده و از این طریق سموم خون را تخلیه می نماید. به گونه ای که عمل پاکسازی و پالایش خون به صورت مستقیم و به وسیله رگ انجام می شود. اما در حجامت روش درمانی بصورت مستقیم نبوده و پزشک به وسیله بادکش کردن قسمت های پشتی بدن و پوست اقدام به تخلیه خون های مرده می نماید؛ بنابراین بین این دو یک فرق مهم وجود دارد و آن هم در نحوه درمان و پاکسازی خون است.