دهان و 13 نشانه هشدار برای سلامت بدن - وبلاگ گپ و گفتگو

به گزارش وبلاگ گپ و گفتگو، کمبود ویتامین D. با مسائل مختلف سلامت دهان و دندان از جمله پوسیدگی دندان، بیماری لثه، بعضی انواع سرطان و حتی مرگ بافت استخوانی فک مرتبط است.

حفظ سلامت دندان ها برای بهداشت خوب دهان و پرهیز از پوسیدگی های آزاردهنده دندان اهمیت دارد. اما فراتر از سلامت خود، دندان ها می توانند اطلاعات بسیاری را درباره سلامت کلی بدن در اختیار شما قرار دهند.

مراجعه منظم به دندانپزشک می تواند به تشخیص یک مساله پزشکی تشخیص داده نشده یاری کند. سلامت دهان و سلامت کلی بدن بسیار به هم پیوسته اند، از این رو، مراقبت از دندان بخشی جدایی ناپذیر از بهزیستی کلی انسان است.

دندان ها و لثه هایی که آن ها را احاطه نموده اند می توانند نشانه هایی هشدار دهنده درباره سلامت کلی بدن ارائه نمایند. در ادامه با بعضی از مهم ترین آن ها بیشتر آشنا می شویم.

اگر به بیماری بازگشت اسید معده به مری (GERD) مبتلا باشید که به نام سوزش سردل نیز شناخته می گردد، دندانپزشک شما ممکن است پیش از خودتان متوجه این شرایط گردد.

سوزش سردل به واسطه بازگشت اسید معده به مری و بالا آمدن آن به سمت دهان رخ می دهد که می تواند موجب از بین رفتن مینای دندان ها گردد. مطالعات آزمایشگاهی و بالینی بسیاری با حضور عظیمسالان و بچه ها نشان داده اند که بین بیماری بازگشت اسید معده به مری و فرسایش دندان ها ارتباطی وجود دارد.

دستگاه گوارش از دهان شروع می گردد. دندانپزشکان می توانند شواهد تخریب مینای دندان ها را به واسطه بازگشت محتوای معده به مری و دهان تشخیص دهند. به همین دلیل است که دندانپزشکان اغلب نخستین افرادی هستند که متوجه نشانه های بولیمیا یا پرخوری عصبی می گردد که یک اختلال غذا خوردن است و با پرخوری و پاکسازی (اغلب به وسیله استفراغ) تعریف می گردد.

اگر به بیماری لثه - یک عفونت شایع که موجب تورم و حساسیت لثه ها می گردد - مبتلا هستید، قلب شما نیز ممکن است در معرض خطر باشد. بعضی پژوهش ها نشان داده اند که بیماری قلبی، گرفتگی سرخرگ ها، و سکته مغزی ممکن است با التهاب و عفونت های ناشی از باکتری های دهان مرتبط باشند، اما این ارتباط هنوز به طور کامل درک نشده است.

مطالعه ای عظیم در سال 2016 که در نشریه Circulation منتشر شد، نشان داد بیماران مبتلا به بیماری لثه نسبت به بیمارانی که به این شرایط مبتلا نیستند، حتی پس از این که پژوهشگران بسیاری عوامل مانند سیگار کشیدن، تحصیلات، و دیابت را اصلاح کردند، در معرض خطر بیشتر برای تجربه نخستین حمله قلبی خود قرار دارند.

اگر مستعد پوسیدگی دندان هستید، یک رژیم غذایی سرشار از شکر یا بهداشت ضعیف دهان ممکن است دلیل اصلی این شرایط نبوده و آنالیز سطوح قند خون می تواند ایده خوبی باشد. اگر به دیابت نوع 1 یا نوع 2 مبتلا باشید، زمانی که قند خون شما کنترل نشده باشد در معرض خطر بیشتری برای پوسیدگی دندان قرار خواهید داشت.

زمانی که سطوح قند خون افزایش یافته است، قند و نشاسته بیشتری با باکتری هایی که به طور طبیعی در دهان انسان ساکن هستند تعامل داشته و این شرایط به تشکیل پلاک منجر می گردد که می تواند پوسیدگی دندان و بیماری لثه را موجب گردد. افزون بر این، نتایج یک آنالیز در سال 2013 که در نشریه Clinical Periodontology منتشر شد، نشان داد که بیماری لثه آثار منفی بر شرایط دیابت از جمله کنترل قند خون، عوارض دیابت، و ابتلا به دیابت نوع 2 و به طور بالقوه دیابت حاملگی دارد.

سلامت ضعیف دهان و دندان می تواند هر فردی و به طور خاص افرادی که با مسائل کلیوی روبرو هستند را با مشکل روبرو سازد. مطالعه ای عظیم در سال 2015 با حضور 13,784 شرکت نماینده که در نشریه Clinical Periodontology منتشر شد، نشان داد که احتمال روبروه با مرگ در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه با بیماری لثه شدید 41 درصد بیشتر است. این احتمال برای بیمارانی با لثه های سالم 32 درصد بیشتر بود.

به گفته پژوهشگران، پریودنتیت یا بیماری لثه ممکن است به بار التهابی سیستمیک در افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه اضافه نموده و بر همین اساس به افزایش نرخ مرگ و میر منجر گردد. در حقیقت، پژوهشگران دریافتند که بیماری لثه ممکن است به اندازه دیابت که یکی از عوامل خطر شناخته شده برای افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه است، خطر مرگ را افزایش دهد.

اگر حساسیت بیش از حد در دندان های خود را تجربه می کنید یا غالبا دچار پوسیدگی دندان می شوید، شاید دسر های مورد علاقه خود را مقصر اصلی بدانید، اما باید به آنچه می نوشید نیز توجه داشته باشید. غذا ها و نوشیدنی های شیرین می توانند باکتری ها و اسید ها در دهان را فعال نموده که دو از عوامل اصلی پوسیدگی دندان هستند.

باکتری ها در دهان از قندی که در نوشیدنی های شیرین وجود دارد، تغذیه می نمایند. این شرایط می تواند موجب تشکیل پلاک شده که به باکتری ها اجازه می دهد برای مدت زمان طولانی تری اطراف دندان ها حضور داشته باشند و در نهایت اسید هایی را فراوری نمایند که موجب پوسیدگی دندان می گردد. همچنین، بسیاری از نوشیدنی های شیرین از جمله نوشابه های گازدار و آبمیوه ها محصولاتی اسیدی هستند که می تواند به مینای دندان آسیب وارد کند.

بزاق به وسیله پاکسازی ذرات غذا از روی دندان ها و لثه ها و فراهم کردن مواد معدنی تقویت نماینده دندان مانند کلسیم و فسفات نقش مهمی در حفظ سلامت دهان و دندان ایفا می نماید. خشکی دهان زمانی رخ می دهد که بزاق به میزان کافیبرای مرطوب نگه داشتن دهان فراوری نمی گردد. این شرایط می تواند گاهی اوقات برای هر فردی، به عنوان مثال، در نتیجه استرس یا عصبی بودن رخ دهد.

با این وجود، خشکی پایدار دهان می تواند نشانه ای از مساله ای جدی تر باشد و خطر پوسیدگی دندان یا عفونت های قارچی را افزایش می دهد. خشکی دهان ممکن است به واسطه دیابت، سکته مغزی، عفونت مخمری (برفک) در دهان، بیماری آلزایمر، استفاده از تنباکو و الکل، یا حتی یک بیماری خودایمنی مانند سندرم سیوگرن شکل بگیرد.

سندرم سیوگرن زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی به سلول های سالم فراوری نماینده بزاق و اشک حمله نموده و این شرایط اغلب همراه با اختلالات دیگر مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید رخ می دهد.

خشکی دهان ممکن است به واسطه آسیب دیدگی اعصابی که غدد بزاق را برای فراوری بزاق کنترل می نمایند نیز رخ دهد. اگر به تازگی یک آسیب دیدگی در ناحیه سر یا گردن داشته و خشکی دهان را تجربه می کنید، برای آنالیز دقیق شرایط به پزشک مراجعه کنید. مسائل آسیب زای بسیاری وجود دارند که می توانند پایانه های عصبی را تحت تاثیر قرار دهند.

دلایل بالقوه دیگری برای خشکی دهان وجود دارند که از آن جمله می توان به عوارض جانبی مصرف بعضی دارو ها مانند آن هایی که برای فشار خون بالا، افسردگی و مسائل مثانه تجویز می شوند، پرتو درمانی و شیمی درمانی اشاره نمود.

اگر حساسیت دندان ها را هنگام خوردن بستنی یا نوشیدن آب خنک تجربه می کنید، ممکن است نیازمند تعویض دهانشویه خود باشید. بعضی دهانشویه ها حاوی اسید هایی هستند که اگر مینای دندان شما فرسوده شده باشد به مرور می توانند حساسیت دندان ها را افزایش داده و آسیب بیشتری به لایه میانی دندان وارد گردد.

اگر با این مشکل روبرو هستید با دندانپزشک خود درباره استفاده از یک محلول فلوراید طبیعی مشورت کنید. همچنین، رد کردن احتمالات دیگر که ممکن است به حساسیت دندان منجر شوند از جمله بیش از حد سخت و محکم مسواک زدن، بیماری لثه، ترک خوردگی دندان، دندان قروچه، محصولات سفید نماینده دندان، انباشت پلاک، و غذا های اسیدی نیز اهمیت دارد.

نتایج یک آنالیز در سال 2020 که در نشریه Nutrients منتشر شد، نشان داد که کمبود ویتامین D. با مسائل مختلف سلامت دهان و دندان از جمله پوسیدگی دندان، بیماری لثه، بعضی انواع سرطان و حتی مرگ بافت استخوانی فک مرتبط است. به گفته پژوهشگران حفظ سطوح سالم ویتامین D. با شرایط بهتر دهان و دندان در طول زندگی مرتبط بوده است.

افزون بر این، مطالعه ای که در سال 2018 در نشریه BMJ Open Diabetes Research & Care منتشر شد، نشان داد در شرایطی که بیماری لثه و کمبود ویتامین D. به تنهایی نیز می توانند خطر دیابت نوع 2 را افزایش دهند، اما خطر زمانی که هر دو آن ها وجود دارند بسیار بیشتر است. دریافت ویتامین D. به میزان کافی نه تنها برای سلامت دهان، بلکه برای سلامت کلی بدن انسان اهمیت دارد.

از آنجایی که اچ آی وی/ایدز سیستم ایمنی بدن را تضعیف می نماید و مبارزه با عفونت ها را دشوارتر می سازد، افراد مبتلا به این ویروس در معرض خطر بیشتری برای مسائل سلامت دهان و دندان قرار دارند. به طور خاص، افراد مبتلا به اچ آی وی/ایدز معمولا خشکی مزمن دهان، جینجیویت، از دست دادن استخوان اطراف دندان ها، آفت ها، زگیل های دهانی، تبخال ها، برفک دهان، لکه های زبر و سفید روی زبان و پوسیدگی دندان را تجربه می نمایند.

مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا توصیه می نماید که هر فرد در بازه سنی 13 تا 64 سال حداقل یک بار آزمایش اچ آی وی را انجام دهد. افرادی که در معرض خطر بیشتر قرار دارند باید هر ساله این آزمایش را انجام دهند. به خاطر داشته باشید که شما بدون این که بدانید می توانید به اچ آی وی آلوده باشید، از این رو، توجه به سرنخ هایی که سلامت دهان و دندان ارائه می نمایند، اهمیت دارد.

اگر به طور منظم با پوسیدگی دندان روبرو می شوید، آنالیز شرایط رژیم غذاییتان می تواند مفید باشد. مطالعه ای در سال 2014 که در نشریه Clinical Oral Investigations منتشر شد، نشان داد بیشتر زنانی که به طور منظم با پوسیدگی دندان روبرو می شوند دارای سطوح بسیار پایین کلسیم و ویتامین D. هستند و به میزان قابل توجهی پروتئین، نوشابه های گازدار و شکر بیشتری نسبت به زنان دیگر مصرف می نمایند.

اگر پوسیدگی های مکرر دندان شما را به کمبود کلسیم مشکوک نموده است، این شرایط می تواند نشانه ای هشدار دهنده برای استخوان های شما نیز باشد. تقریبا تمام کلسیم بدن (حدود 99 درصد) در استخوان ها و دندان ذخیره شده اند تا از عملکرد و ساختار آن ها پشتیبانی نمایند. استخوان های شما در حدود 30 سالگی به نقطه اوج تراکم خود می رسند.

با افزایش سن، تخریب استخوان های انسان سریع تر از آنکه بازسازی شوند، رخ می دهد که به مرور می تواند خطر پوکی استخوان را افزایش دهد به ویژه، اگر به میزان کافی کلسیم دریافت نکنید. پوکی استخوان به عنوان یکی از دلایل اصلی شکستگی های کفل، مهره ها، مچ دست، دنده ها و دیگر استخوان های بدن شناخته می گردد. از منابع غذایی خوب برای کلسیم می توان به ماست، آب پرتقال غنی شده، پنیر، شیر، توفو تهیه شده با کلسیم، ماهی سالمون کنسروی، سبزیجات برگدار مانند کیل و برگ شلغم اشاره نمود.

اگرچه ارتباط بین این دو به طور کامل درک نشده است، به نظر می رسد بین بیماری لثه و آرتریت روماتوئید، یک بیماری خودایمنی، پیوندی وجود دارد. کارشناسان بر این باورند که بعضی انواع آسیب دیدگی، احتمالا مربوط به عفونت باکتریایی می تواند ظهور آرتریت روماتوئید را در افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به این شرایط هستند، تحریک کند.

بیماری لثه اغلب به واسطه رشد بیش از حد باکتری ها و تشکیل پلاک روی دندان ها شکل می گیرد و یک نوع باکتری خاص می تواند موجب سیترولیناسیون، روندی که موجب تغییر در پروتئین ها شده و احتمال این که آن ها موجب یک واکنش ایمنی شوند که بر دیواره داخلی مفاصل تاثیرگذار است را افزایش دهد.

مطالعه ای در سال 2019 که در نشریه Arthritis Research & Therapy منتشر شد، نشان داد شرایط بیماری لثه در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید نسبت به گروه کنترل به طور قابل توجهی بدتر بوده و شدت بیماری لثه به طور قابل توجهی با فعالیت بیماری آرتریت روماتوئید مرتبط بود.

منبع: عصرایران