کوکداما چیست و چطور در خانه کوکداما درست کنیم؟ - وبلاگ گپ و گفتگو

به گزارش وبلاگ گپ و گفتگو، احتمال کوکداماها را دیده اید؛ گیاهان کوچک و زیبایی که روی توپی از خزه رشد می نمایند. کوکداما ظاهر بسیار زیبایی دارد و برای تزیین خانه، بسیار زیبا است. تماشا کوکداماها حس خوب سرزندگی می دهد ولی نگهداری از آن ها چندان راحت نیست. اگر دوست دارید این سیاره های کوچک ساخته شده از گیاه را نگهداری کنید در ادامه با خبرنگاران مگ همراه باشید تا روش های نگهداری از کوکداما و ساختن یک کوکدامای خانگی را بیاد بگیرید.

کوکداما چیست؟

کوکداما یک کلمه ژاپنی است و از دو قسمت koke به معنای خزه و dama به معنای توپ ساخته شده است. این توپ های خزه ای درواقع روشی مدرن و نو برای تزیین گل ها و گیاهان هستند. درست مثل سیاره ای کوچک که پوشیده از گیاه است. احتمالا کوکداماها را در شبکه های اجتماعی زیاد دیده اید چون اخیرا محبوبیت زیادی پیدا نموده اند.

کوکداما به خاطر ظاهر مجذوب نماینده و متفاوتی که دارد، برترین گزینه برای تزیین فضاهای مدرن است. کوکداما می تواند یک هدیه مجذوب نماینده و دوست داشتنی باشد چون پتانسیل زیادی برای خلاقیت و تزیین دارد.

این روزها تقریبا در تمام گل فروشی ها می توانید کوکداما پیدا کنید و حتی در خانه می توانید با وسایل ساده و در دسترس، خودتان کوکداما درست کنید.

درست کردن کوکداما اگرچه نوا رایج شده ولی قرن ها است که یک روش باغبانی ژاپنی است و حتی با هنر درست کردن بن سای هم بی ارتباط نیست. گاهی کوکداما به عنوان یک نقطه پایه برای کاشت گیاهان و درخت های دیگر مورد استفاده قرار می گیرد و گاهی به تنهایی به عنوان یک دکور گیاهی به فروش می رسد.

این توپ های خزه ای روی یک سطح قرار می گیرند یا با طناب از جایی آویزان می شوند و گیاهان از سطح این کره به بیرون رشد می نمایند.

کوکداما درواقع روشی است که با آن ریشه یک گیاه را می گیرند و آن را در کره ای معلق می نمایند که با خزه سبز و نرم پوشانده می گردد. کوکداما یک گلدان زنده است و حتی می تواند یک اثر هنری باشد. گاهی کوکداما را داخل گوی های شیشه ای نگهداری می نمایند و گاهی تعدادی از آن ها را به یک طناب آویزان می نمایند. به طنابی که روی آن چند کوکداما قرار گرفته باشد، باغ طنابی می گویند.

چطور یک کوکداما درست کنیم؟

شکل سنتی هنر ساخت کوکداما متکی بر خاکی است که به دقت ترکیب شده و روی پایه ای رسی و سنگین و چسبناک قرار می گیرد. این خاک آکادما نام دارد و حاوی پیت ماس به عنوان نگهدارنده رطوبت است. برای درست کردن کوکداما در خانه می توانید خاک بونسای خریداری کنید یا مخلوطی از خاک رس و 15 درصد پیت ماس را به عنوان پایه ای برای توپ خزه ژاپنی بسازید.

وسایل لازم برای درست کردن کوکداما

بعد از تهیه کردن خاک مخلوط، برای درست کردن کوکداما به وسایل زیر احتیاج دارید:

• قیچی
• طناب
• آب
• بطری اسپری دار
• دستکش
• سطل

گیاه موردنظر خود را با استفاده از دستورالعمل های مرتبط با سهولت مراقبت، موقعیت نور و توانایی تحمل خاک مرطوب انتخاب کنید. بسیاری از گیاهان جنگل های استوایی برای این پروژه مناسب هستند؛ مثلا سرخس، بامبو خوش شانس یا حتی پیچک. از کاشتن هر گونه ساکولنت و کاکتوس پرهیز کنید زیرا خاک کوکداما برای نگهداری این نوع گیاهان، خیلی مرطوب است.

در مجموع باید گیاهانی را انتخاب کنید که رطوبت بیشتر را دوست دارند. شرایط محیطی که قرار است کوکداما را در آن نگهداری کنید توجه کنید. با توجه به احتیاجهای هر گیاه، گیاه موردنظر خود را انتخاب کنید.

برای خزه، می توانید از خزه های خشکی بهره ببرید که از محیط اطراف خود برداشت می کنید و آن ها را مرطوب کنید. اگر نمی خواهید با یک توپ سفالی سروکار داشته باشید، می توانید توپ خزه یا کوکداما با یک فوم به عنوان پایه درست کنید.

روش تهیه

دستکش ها را دستتان کنید و یک پلاستیک بزرگ روی زمین پهن کنید.

ابتدا خزه را اگر خشک است، باید مرطوب کنید. آن را به مدت یک ساعت داخل سطل آب بگذارید. بعد از یک ساعت آن را از آب بیرون بیاورید و با کمی فشار دادن، آب اضافه را بگیرید و بعد کناری بگذارید. در مرحله آخر به این خزه احتیاج داریم.

به ترکیب خاکی که درست کردید، کمی آب اضافه کنید تا جایی که بتوانید آن را به شکل یک گلوله دربیاورید. آن را فشار دهید تا کاملا محکم گردد.

گیاه انتخابی خود را از گلدانش جدا کنید، خاک اضافه آن را بگیرید و ریشه های آن را از هم به آرامی جدا کنید. در توپی که با گل درست کردید، یک حفره ایجاد کنید. این حفره باید به مقدار ای بزرگ باشد که ریشه گیاه داخل آن جا گردد. در طی این فرایند، حتما یه این گلوله گلی با اسپری آب بپاشید تا خاک آن مرطوب بماند و راحت بتوانید با آن کار کنید.

ریشه را داخل آن بگذارید و دور آن را کامل بپوشانید. خزه را دور این گلوله گلی بچسبانید تا جایی که اطراف آن کاملا با خزه پوشیده گردد. از طناب یا نخ های کنفی بهره ببرید و آن را دور تا دور این گلوله بپیچید. نخ های اضافه را ببرید و این گوی را روی یک تکه چوب قرار دهید. می توانید آن را با طناب به جایی آویزان کنید یا حتی داخل یک محفظه شیشه ای مثلا تنگ قرار دهید.

اگر تمام مراحل را درست دنبال کنید، اولین کوکدامای زندگی خود را با موفقیت درست نموده اید. حالا که با مراحل تهیه آن آشنا شدید، دفعه بعد می توانید خلاقیت داشته باشید و شکل های مختلفی را امتحان کنید. می توانید آن را با گیاهان مختلف یا خزه های متنوع درست کنید.

درست کردن کوکداما یکی از کارهای مجذوب نمایندهی است که می توانید خانوادگی انجام دهید و از درست کردن آن لذت ببرید. نتیجه نهایی کار هم یک گوی سبز و زیبا است که گیاه محبوب شما از آن سر بیرون آورده است.

چطور از کوکداما مراقبت کنیم؟

کوکداماها بسیار زیبا و مجذوب نماینده اند و این روزها تنوع زیادی دارند. احتمالا شما هم تصاویر زیبایی از کوکداماها در شبکه های اجتماعی دیده اید که این روزها در دکوراسیون خانه های مدرن از آن ها استفاده می گردد. در کنار تمام زیبایی و مجذوب نمایندهیتی که دارند، نگهداری از کوکداما زیاد راحت نیست.

یکی از دلایلی که باعث می گردد کوکداماها عمر کمی داشته باشند، این است که از اطراف با هوا مستقیما تماس دارند. این تماس با هوا باعث می گردد که رطوبت داخل آن ها خیلی زود از بین برود.

اگر به تازگی کوکداما خریده اید یا خودتان درست نموده اید، در نگهداری از آن به نکات زیر توجه کنید:

محل نگهداری

کوکداما را باید دور از تابش مستقیم نور خورشید نگهداری کنید. خاک آن باید همواره مرطوب باشد و در معرض خشک شدن سریع قرار نگیرد. چون تقریبا هیچ محافظی ندارد که مانع بخار شدن رطوبت داخل آن نگردد.

آب دادن

برای آب دادن به کوکداما باید آن را داخل یک ظرف آب بگذارید و اجازه دهید که برای چند دقیقه داخل آب بماند تا کاملا خیس گردد. بعد آن را از جایی آویزان کنید تا آب اضافی آن خارج گردد. در زمستان این کار را هفته ای دو بار انجام دهید و در تابستان هر روز یا یک روز در میان کوکداما را آبیاری کنید. البته احتیاج کوکداما به آب به عوامل مختلفی بستگی دارد. فصل، گیاهی که می کارید، آب وهوای محیط و مقدار رطوبت محیط از عوامل تاثیرگذار در احتیاج کوکداما به آبیاری هستند.

کود دادن

برای اینکه گیاه خود را تقویت کنید می توانید در فصل بهار، مقداری کود مایع داخل آب یک بطری اسپری دار بریزید و روی کوکداما اسپری کنید. دقت کنید که کود را باید حسابی رقیق کنید و در استفاده از آن زیاده روی نکنید. می توانید از محلول های مخصوص کشتن علف های هرز هم بهره ببرید تا هیچ گیاه اضافه ای داخل کوکداما رشد نکند.

طول عمر

اگر بعد از چند ماه، کوکدامای شما خراب شد نگران نباشید. نگهداری از آن سخت است و معمولا زود خراب می گردد. اما گیاه داخل آن را می توانید بعد از مدتی به گلدان منتقل کنید.

نور مناسب

برترین جا برای نگهداری از کوکداما، در کنار پنجره های شرقی است. بیشتر کوکداماها نور میانه فضاهای داخلی را تحمل می نمایند؛ یعنی فضاهایی که در بیشتر روز، نور نسبتا زیاد دارند. اما در مجموع نور مستقیم برای آن ها مناسب نیست.

معمولا از ساکولنت ها برای درست کردن کوکداما استفاده نمی نمایند اما اگر یک کوکدامای ساکولنت خریدید، در نظر داشته باشید که ساکولنت ها نور بیشتری احتیاج دارند و حتی از تابش مستقیم آفتاب هم لذت می برند. البته احتیاج ساکولنت ها به نور آفتاب، بسته به نوع گیاه فرق دارد.

در خصوص نور مناسب برای نگهداری کوکداما باید به احتیاجهای گیاهی که در آن کاشته شده توجه کنید.

هرس کردن

کوکداماها معمولا زیاد بزرگ نیستند در نتیجه گیاهی که در آن می کارید باید در مقدار میانه حفظ کنید. به همین علت لازم است که چند وقت یک بار آن را هرس کنید تا همواره مقدار متناسبی داشته باشد.

رطوبت بالا

مهم ترین عاملی که باعث موفقیت در نگهداری از کوکداما می گردد، رطوبت محیطی است. رطوبت محیط برای بسیاری از گیاهان آپارتمانی لازم است. یعنی هر چقدر هم که گیاه را آب بدهید، جایگزین رطوبت محیط نمی گردد. البته ساکولنت ها در این زمینه استثنا هستند و مسئله ای با هوای خشک ندارند.

با رسیدن فصل سرد سال، وسایل گرمایشی در خانه ها روشن می گردد که باعث افت شدید رطوبت محیط خانه می گردد. مثلا رطوبت محیط که در تابستان 60 درصد بود در پاییز و زمستان به 20 درصد می رسد. این مقدار رطوبت برای بسیاری از گیاهان آپارتمانی به خصوص آن هایی که برگ های نازک دارند، بسیار مخرب است.

برای تامین رطوبت گیاهان آپارتمانی و کوکداماها، دو راهکار دارید. یکی از آن ها استفاده از سینی های رطوبت است. برای این منظور باید یک سینی مخصوص را با سنگ ریزه بپوشانید و داخل آن آب بریزید و کنار گلدان ها بگذارید. آب این سینی به مرور زمان بخار می گردد و هوای اطراف گلدان ها را مرطوب می نماید.

روش دیگر استفاده از دستگاه های بخور یا رطوبت ساز است. برای اینکه برترین نتیجه را بگیرید بهتر است که رطوبت محیط حدود 50 درصد باشد. به خاطر داشته باشید که رطوبت برای سلامت خود انسان هم لازم است.

غبارپاشی کوکداما هم یاری چندانی نمی نماید چون رطوبتی که روی برگ ها می پاشید در چند دقیقه بخار می گردد و از بین می رود ولی گیاه، 24 ساعت شبانه روز به رطوبت احتیاج دارد. البته می توانید از سیستم های غبارپاش اتوماتیک بهره ببرید که هر 15 دقیقه گیاهان را غبارپاشی می نمایند. اما این سیستم ها را نمی توانید داخل اتاق نشیمن بگذارید و فقط برای گل فروشی ها و گلخانه ها مناسب اند.

چطور یک کوکداما انتخاب کنیم؟

اگر می خواهید کوکداما خریداری کنید بهتر است که این نکات را در نظر بگیرید.

نوع گیاه

گیاهی که در کوکداما کاشته شده اهمیت زیادی دارد و تعیین می نماید که نگهداری از آن راحت است یا نه و اینکه باید آن را کجا نگهداری کنید. ابتدا احتیاجهای هر گیاه را در نظر بگیرید و آن را با شرایط خانه خود بسنجید. هر چقدر گیاه سازگارتری باشد، عمر کوکداما طولانی تر می گردد.

گیاهانی مثل ساکولنت ها، فیلودندرون و پتوس، تحمل زیادی در برابر خشکی هوا دارند و می توانید آن ها را تقریبا در هر خانه ای نگهداری کنید.

مقدار ی گیاه

برای کوکداما گیاهانی انتخاب کنید که رشد زیادی ندارند و معمولا کوچک اند. چون کوکداما ظرفیت محدودی برای رشد گیاه دارد. کوکداماها با گیاهان کوچک تر، دوام بیشتری دارند. گیاهانی که رشد زیادی دارند، خیلی زود بزرگ می شوند و دیگر کوکداما برای نگهداری از آن ها مناسب نیست و مجبور می شوید آن را به گلدان منتقل کنید.

فصل مناسب

در فصل پاییز و زمستان، حتی گیاهانی که در گلدان کاشته شده اند به سختی می توانند با محیط خانه کنار بیایند. اگر می خواهید کوکداماهای ظریف و حساس را خریداری کنید، بهتر است که در فصل بهار این کار را انجام دهید تا گیاه، کم کم با محیط نو خانه شما خو بگیرد.

جمع بندی

کوکداما یا توپ خزه ژاپنی یکی از روش های مجذوب نماینده و خلاقانه برای نگهداری از گیاهان آپارتمانی است. البته نگهداری از کوکداما کمی سخت تر از گلدان های عادی است. اگر بتوانید از کوکداما به درستی نگهداری کنید و رطوبت لازم برای آن را تامین کنید، برترین گزینه برای تزیین خانه ها و فضاهای مدرن است.

کوکداما را با چند وسیله ساده و در خانه می توانید درست کنید. در انتخاب گیاهی که در آن می کارید دقت کنید چون نقش مهمی در طول عمر آن دارد.

منابع: Laidbackgardener, Gardeningknowhow, Gardenersworld