آنالیز میزان فلزات سنگین و سرطان زایی آن ها در هوای شهر تهران - وبلاگ گپ و گفتگو

به گزارش وبلاگ گپ و گفتگو، محققان در پژوهشی میزان فلزهای سنگین در ذرات معلق هوای شرق و غرب شهر تهران را آنالیز کردند و به این نتیجه رسیدند که میانگین غلظت فلزهای سنگین در PM4 شرق تهران بالاتر از غرب آن است.

به گزارش وبلاگ گپ و گفتگو، ذرات معلق از مهم ترین آلاینده های هوا در شهر تهران بوده که بر اساس مطالعات بیماری های همه گیر، برای سلامتی انسان بسیار مخاطره آمیز است. ذرات معلق ریز یا قابل استنشاق احتمال بالای نفوذ به قسمت تحتانی دستگاه تنفسی را داشته و در برونش ها و کیسه های هوایی می توانند باقی بمانند. محققان در پژوهشی با عنوان بررسی میزان فلزهای سنگین در ذرات معلق(PM4) هوای شهر تهران و ارزیابی ریسک سلامت ناشی از آن ها این موضوع را بررسی نموده اند.

در این پژوهش که توسط سهراب مظلومی، عباس اسماعیلی ساری و نادر بهرامی فر از گروه محیط زیست دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی دانشگاه تربیت مدرس نور صورت گرفته، آمده است: نمونه برداری از ذرات معلق PM4 در دو منطقه مسکونی تهرانپارس در شرق و اکباتان در غرب در زمستان و تابستان سال 2016 توسط دستگاه نمونه بردار ذرات معلق هوا به طور همزمان در دو ایستگاه و هر 6 روز یک بار انجام شد.

در این مقاله آمده است: نمونه برداری در هر دو منطقه در پشت بام یک ساختمان دو طبقه در ارتفاع حدود 12 متری از سطح زمین انجام شد.

محققان پس از معین غلظت ذرات معلق و بررسی شیمیایی و انجام مراحل دیگر، ریسک سلامت را ارزیابی کردند. بر اساس آن چه در این مقاله آمده است، برای ارزیابی ریسک سلامت، دو مسئله باید مورد توجه قرار گیرد. 1- افراد در یک دوره زمانی تعیین چه مقدار آلاینده تنفس می نمایند که به طور معمول به صورت میزان آلاینده به ازای واحد حجم هوای اندازه گیری شده بیان می گردد. 2- بیماری ها و مسائل مرتبط با سلامتی که به وسیله آلاینده ایجاد می گردد و بیشتر به طبقه بندی آلاینده از نظر بیماری زایی و پتانسیل آن برای ایجاد سرطان اشاره دارد.

جهت ارزیابی ریسک سلامت فلزات سنگین در ذرات معلق هوای تهران، ریسک سرطان زایی محاسبه شد. ریسک سرطان زایی با استفاده از واحد ریسک و غلظت فلزهای سمی همراه با ذرات معلق محاسبه می گردد. واحد ریسک به این معنی است که اگر غلظت یک آلاینده یک واحد افزایش یابد، احتمال وقوع تاثیر منفی ناشی از آن بر سلامتی انسان به چه میزان است.

نویسندگان این مقاله می گویند: در هر دو ایستگاه نمونه برداری شرق و غرب تهران، بالاترین غلظت در تمام نمونه های PM4 مربوط به آلومینیوم و آهن بود. بعد از آلومینیوم و آهن غلظت های بالای دیگر به طور عمده به Zn، Pb و Cu مربوط می گردد. پایین ترین غلظت مربوط به Cd بود. (در ایستگاه نمونه برداری غرب غلظت Cd به اندازه ای پایین بود که تشخیص داده نشد.)

در این پژوهش آمده است: مقایسه غلظت عنصرهای Zn، Pb،Cu، Cr، Ni و Sn که بیشتر ناشی از وسایل نقلیه است، در نمونه های PM4 بین دو ایستگاه نمونه برداری شرق و غرب تهران نشان داد که میانگین غلظت Cu ،Sn و Ni در PM4 شرق به طور معنی دار بالاتر از PM4 غرب است. این امر می تواند در اثر ترافیک بیشتر و تراکم زیادتر وسایل نقلیه در محدوده ایستگاه نمونه برداری شرق تهران باشد.

در بخش دیگری از این مقاله آمده است: در میان عنصرهای مورد مطالعه، Cd، Cr، Ni،Pb و As به عنوان فلزهای سمی برای انسان به ویژه به وسیله تنفس محسوب می شوند. در میان پنج عنصر سمی و سرطان زای مورد مطالعه، بالاترین غلظت مربوط به Pb بود. در میان عناصر مورد مطالعه، بالاترین ریسک سرطان زایی مربوط به (Cr (VI بود. این امر به دلیل سمی بودن بالاتر و همچنین بالاتر بودن واحد ریسک آن است، به طوری که یک ماده سرطان زای شناخته شده به وسیله تنفس محسوب می گردد.

نویسندگان این مقاله می گویند: بررسی فلزهای سنگین در PM4 شرق و غرب تهران نشان داد عنصرهایی مانند As ،Cr ،Cu ،Pb ،Zn و cd به طور عمده منشا غیرطبیعی داشته و ناشی از فعالیت های انسانی به ویژه حمل ونقل و وسایل نقلیه هستند. میانگین غلظت فلزهای سنگین در PM4 شرق تهران بالاتر از غرب بود که در نتیجه آن، ریسک سرطان زایی ناشی از فلزهای سمی همراه با این ذرات نیز در شرق بالاتر از غرب است.

در بخش پایانی این مقاله نوشته شده است: در میان فلزهای سمی همراه با PM4 بالاترین غلظت مربوط به Pb ولی بالاترین ریسک سرطان زایی مربوط به (Cr (VI بود. بنابراین مخاطره آمیزترین عنصر همراه با ذرات معلق هوای شهر تهران از نظر سرطان زایی (Cr (VI است که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد و منابع انتشار انسانی آن کنترل گردد.

این پژوهش در اولین شماره هجدهمین دوره فصلنامه علوم محیطی منتشر شده است.