توقف چاپ نسخه کاغذی حیات روزنامه ها را به خطر می اندازد - وبلاگ گپ و گفتگو

به گزارش وبلاگ گپ و گفتگو، هدی محسنیان راد، استاد ارتباطات، سردبیر روزنامه هفت صبح و مدیر مسئول روزنامه صبح نو، هر سه یک واکنش مشترک به توقف چاپ نسخه کاغذی روزنامه ها دارند و معتقدند ادامه دار شدن این اتفاق، حیات روزنامه ها را از بین می برد.

به گزارش وبلاگ گپ و گفتگو به نقل از ایرنا مهدی محسنیان راد، استاد تمام دانشکده فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) درباره علت تصمیم گیری متفاوت درباره چاپ کاغذی روزنامه در ایران و دیگر کشورها گفت: دلم برای همه روزنامه نگاران ایران می سوزد؛ نه برای اینکه امروز اجازه انتشار کاغذی روزنامه را ندارند، بلکه برای این که در طی چند دهه گذشته، روزنامه نگاران و روزنامه هایشان هیچ گاه سر جای خودشان نبودند. بسیاری از روزنامه ها وابسته به جناح های سیاسی هستند، اما شکل و شمایل روزنامه بی طرف را به خود می گیرند و در نتیجه بیشتر روزنامه نگاران خو گرفته اند که در تصمیمات، تابع حکومت باشند، در حالی که این دوران، سال هاست که در جهان سپری شده است.

او درباره تفاوت عملکرد رسانه در ایران و کشورهای پیشرفته شرح داد: اگر می بینید در کشورهای دیگر به این صورت نیست که فرایند چاپ روزنامه با بخش نامه تغییر کند، به دلیل وجود متعادل عرضه و تقاضا در دیگر کشورهاست.

محسنیان راد با اشاره به رعایت نشدن حق مؤلف در ایران خاطرنشان کرد: در این روزها به راحتی می توان با استفاده از چند نرم افزار از مطالب منتشرشده در مجلات و روزنامه ها را استفاده و در هر رسانه ای منتشر کرد. افراد داخل ایران در سپهری قرار گرفته اند که می توانند از اطلاعات بسیاری استفاده نمایند، اما در کشورهای پیشرفته به این صورت نیست و از حقوق مؤلفان حمایت می گردد. این نکته فوق العاده مهم است که ما به فدراسیون جهانی حقوق معنوی و حقوق مؤلف تن ندادیم و اگر از پی دی اف روزنامه استفاده گردد، کسی نمی تواند شکایت کند. در صورتی که در کشورهای پیشرفته اهمیت زیادی برای حق مؤلف قائل هستند.

او ادامه داد: تلویزیون به هیچ وجه نمی تواند جای روزنامه را بگیرد، زیرا چینش محتوای روزنامه، چینش موزاییکی است، در حالی که چینش رادیو و تلویزیون چینش متوالی است. فردی که روزنامه می خواند قید ترتیب ندارد، اما تلویزیون قید ترتیب را بر مخاطب تحمیل می نماید. ظرف مطبوعات خیلی وسیع است و در هر روزنامه می توان تحلیل های متفاوتی دید. به همین دلایل است که داشتن روزنامه برای مردمی که در شرایط حصر خانگی هستند، مطلوب است.

بسیاری از روزنامه های مهم در جهان فروش نسخه اینترنتی و هم آبونمان فروش تک نسخه ای دارند. محسنیان راد درباره شرایط روزنامه ها در دیگر کشورها شرح داد: آنها وقتی می بینند مردم از خانه بیرون نمی فرایند و کمتر نسخه کاغذی روزنامه ها را می خرند، تعداد نسخه کاغذی را کم می نمایند و فروش نسخه اینترنتی خود را افزایش می دهند. این در حالی است که اگر روزنامه نگاران ایران فروش کاغذی خود را از دست بدهند، حیاتشان زیر سؤال می رود.

• فضای مجازی احتیاج مالی روزنامه ها را تامین نمی نماید

روزنامه ها بدون چاپ نسخه کاغذی در فضای مجازی می توانند به فعالیت خود ادامه دهند، اما آیا فعالیت آنها به صورت مجازی به اندازه زمانی که چاپ کاغذی داشتند، دیده می گردد؟ آرش خوشخو، سردبیر روزنامه هفت صبح در این باره گفت: به نظرم در آنالیز عملکرد روزنامه ها در فضای مجازی باید میان روزنامه دولتی و خصوصی تفاوت قائل باشیم. دیده شدن، بخشی از قضیه است و بخش مهمی از قضیه، کسب و کار مالی یک روزنامه است که در فعالیت مجازی این قضیه تامین نمی گردد. در بهترین حالت ما روزنامه ای داریم که در فضای مجازی هزار نسخه بفروشد. البته روزنامه های دولتی در فضای مجازی به صورت رایگان در دسترس مردم است.

خوشخو با اشاره به اینکه دیده شدن یا دیده نشدن روزنامه در فضای مجازی تاثیری در آورده مالی آن نخواهد داشت، شرح داد: بخش خصوصی - البته آنهایی که واقعا خصوصی هستند- در فضای مجازی امکان درآمدزایی ندارند. این مسئله فقط برای رونامه ها مطرح نیست بلکه تمام سایت های پربیننده کشور هم خیلی به ندرت می توانند در فضای مجازی درآمدی داشته باشند.

او با اشاره به این نکته که اگر روزنامه ها به فضای مجازی محدود شوند، می توان گفت روزنامه های بخش خصوصی از دور خارج خواهند شد، خاطرنشان کرد: مگر اینکه دوره محدودیت چاپ کاغذی روزنامه ها موقت باشد. البته در هر صورت روزنامه های بخش دولتی ادامه خواهند داشت و می توانند پایداری بیشتری داشته باشند زیرا از بودجه عمومی استفاده می نمایند.

• در چاپ کاغذی، مسئله مهم آگهی روزنامه است

چاپ کاغذی روزنامه ها مسئله ای است که با افزایش استفاده از اینترنت و انتشار روزنامه ها در فضای مجازی، کاهش یافته است. فرشاد مهدی پور، مدیرمسئول، سردبیر و صاحب امتیاز روزنامه صبح نو درباره توقف چاپ کاغذی روزنامه ها به دلیل شیوع بیماری کووید- 19 گفت: از ابتدایی که روزنامه در جهان مطرح و در ایران دیده شد، به صورت چاپ شده با کاغذ بود. 20 یا 30 سال است که روزنامه ها بدون چاپ نسخه های کاغذی، منتشر می شوند. در اروپا و ایران شاهد روزنامه هایی هستید که به صورت مجازی منتشر می شدند و نام مجازی را به خود داده بودند. از چهار سال پیش که روزنامه صبح نو کارش را شروع کرد، همزمان نسخه مجازی آن هم منتشر شد. و آن را در وبسایت، شبکه های اجتماعی، اینستاگرام، سروش و دیگر پیغام رسان ها منتشر کرد. البته میزانی از خرید را هم در درگاه های مجازی داشتیم.

به گفته او در چاپ کاغذی، مسئله مهم آگهی روزنامه است، موضوعی که با کاهش روبرو شده است و با توقف چاپ کاغذی روزنامه ها کمتر خواهد شد. مهدی پور اضافه کرد: تنها فروش نیست که برای روزنامه آورده مالی دارد بلکه آگهی هایی که روزنامه از بیرون می گیرد هم مهم است. روزنامه های خصوصی و کوچکی که به رقم های کم آگهی ها وابسته اند، با توقف چاپ نسخه کاغذی از بین می فرایند. امیدوارم این فضا زودتر تمام گردد و بتوانیم نسخه کاغذی روزنامه را منتشر کنیم.